Vandaag was het zo ver! De lieve goede Sint is in het land. Voor het ene kindje een super leuke tijd en voor de ander betekend het veel spanning. Er komt zoveel op je kindje af in deze periode.
E dan ken je het vast wel: je kind wat opeens in woede uitbarst, plast weer in bed of alleen nog maar kan huilen. Of juist ineens wit wordt en zich helemaal terugtrekt. Dikke kans dat je kind last heeft van overprikkeling.
Overprikkeling, wat is het, hoe herken je het en hoe voorkom of verhelp je het?
In deze blog deel ik met je hoe overprikkeling bij kinderen werkt en hoe jij dit kan herkennen bij je kind. Maar nog belangrijker hoe je het kunt voorkomen of je kind kan laten ontprikkelen als het overprikkeld is.
Maar wat is het nou eigenlijk overprikkeling? Het is een proces dat zich afspeelt in je brein. Via je zintuigen komen er allerlei prikkels binnen in je brein. Je ruikt dingen, je hoort dingen, je ziet dingen, je proeft dingen en dit gaat de hele dag door. Ook bij je kindje komen er non stop prikkels binnen. Dit kan extra sterk binnenkomen als er een grote verandering is in de omgeving of in de sfeer om je kindje heen. Ook als je kindje hooggevoelig is komen deze prikkels sterker binnen.
Als er te veel prikkels binnenkomen raakt je zenuwstelsel in paniek en ontstaat er een error. Er is dan sprake van overprikkeling. Je kindje kan dit op verschillende manieren laten merken: fysiek, emotioneel en cognitief.
Voorbeelden van fysieke overprikkeling zijn: vermoeidheid, druk doen en willen stoeien, ziek worden, buikpijn of hoofdpijn.
Voorbeelden van emotionele overprikkeling zijn: in huilen uitbarsten, een woedeaanval, boos worden, aan zichzelf twijfelen of somber zijn.
Voorbeelden van cognitieve overprikkeling zijn: niet in slaap kunnen vallen, piekeren, voor zich uit staren waarbij het lijkt dat je kind niet luistert en instructies niet meer opvolgen.
Hoe voorkom je overprikkeling bij je kind?
Observeer jouw kind eens en kijk via welk zintuig jouw kind het meest de prikkels laat binnenkomen. Is het gevoelig voor geuren, voor beelden, voor geluiden? Doet het bijvoorbeeld zijn handen op zijn oren als je aan het bellen bent en de tv staat aan of bij harde muziek. Klaagt het vaak over geurtjes in de omgeving of als er een andere geur is dan normaal in huis? Of heeft jouw kind last van flikkering op de tv of klaagt het als de zon hard schijnt. Zo zijn er allemaal signalen die je kind je geeft over op welk gebied prikkels bij hem of haar sterk binnen komen.
Hier kan je vervolgens op in spelen door dingen of te voorkomen of tussentijds te ontprikkelen. Heeft je kind bijvoorbeeld last van geuren, steek dan een wierrookje aan tijdens het koken wat kalmeert of die etherische olie in een neusinhalator en laat je kindje hier lekker aan ruiken als het minder fijne geuren ervaart. Geef je kind een koptelefoon met rustige muziek of binaural beats als er veel omgevingsgeluiden zijn. Of laat je kindje lekker met een zonnebril op lopen als de zon schijnt.
En het bijzondere is, dat je kind vaak zelf al aangeeft op welk gebied het overprikkelt raakt en wat het nodig heeft. Zo is mijn jongste zoon gevoelig voor de sfeer om zich heen en neemt hij alle spanning en emoties vanuit school mee. Hij kon dan erg klagen over buikpijn en hier uren last van hebben. Tot hij aangaf te willen douchen (de manier om spanning van je af te spoelen). Nu doucht hij als het hem te veel is of gaat hij tussen de middag lekker in bad. Het is even schakelen dat dit niet na het eten is, maar de buikpijn is er wel mee weg. Water werkt sowieso erg kalmerend en laat de spanning van je afspoelen. Zo werkt een ruik waarin hij het water voelt of een warm washandje op zijn buik ook.
Vraag je kind eens wat het nodig heeft en het zal je verbazen met welke oplossing zij zelf komen.
Is je kindje echt helemaal overprikkelt en moet het echt ontprikkelen? Hier geef ik je een paar manieren om dit (samen) te doen:
· Pak een bak en vul deze met zand. Laat je kindje heerlijk met zijn vingers tekenen in het zand of laat het tekenen in scheerschuim dat je op tafel spuit. Het sensomotorische appel dat er op je kind wordt gedaan is erg ontspannend.
· Laat je kind goed ademen: laat je kind visualiseren dat zijn/haar buik een ballon is die ze mogen opblazen. Of leg een boek op de buik van je kind en laat ze die omhoog en omlaag blazen. Of laat je kind zo rustig mogelijk een watje naar de andere kant van de tafel blazen.
· Vraag je kind 1 ding te noemen wat het hoort, wat het ziet, wat het proeft, wat het ruikt en wat het voelt. Door de focus te verleggen op het hier en nu laat je kind de focus op de prikkels los en komt het terug in het nu.
· Laat je kind denken aan fijne dingen: laat het 3 dingen noemen die fijn waren vandaag of van de week, maak samen een moodboard van fijne dingen of bekijk samen foto’s van leuke momenten. Door aan blije dingen te denken maakt je kind gelukshormoon aan en dit werkt kalmerend.
· Laat je kind herhalende en ritmische dingen doen: dit werkt kalmerend en is voorspelbaar. Ga lekker met je kind schommelen, knoop een laken om de tafel en laat het in de hangmat liggen of laat je kind hinkelen op een hinkelpad.
· Laat je kind zorgen loslaten die er in zijn/haar hoofd zitten: maak een zorgenpot of een zorgendoor waar briefjes in mogen met alle zorgen die er in zijn/haar hoofd zitten. Door dit van zich af te schrijven en in een pot te doen kan het letterlijk uit het systeem van je kind.
· Ga met je kind naar buiten de natuur in: de natuur heeft een ontprikkelende werking en werkt kalmerend. Ga het bos in, naar het strand of als je beide niet in de buurt hebt ga dan lekker naar een speeltuin waar je kind zich fysiek even kan uitleven en op adem kan komen.
· Werk met de 4 natuurelementen om te ontprikkelen: laat water kalmeren door een douche of een bad, laat het vuur van je kind eruit door te stoeien samen of tik spelletjes te doen samen buiten, laat je kind lucht inademen door buiten bewust zuurstof te tanken of doe een fijne olie in de diffuser, laat aarde je kind helpen door bewust te lopen door het bos en voel dat de aarde je draagt of laat je kind spelen met zand, takken of bladeren.
En last but not least: zorg dat je zelf goed in je vel zit en gegrond bent. Ze zeggen niet voor niets als het druppelt bij een kind, dan regent het bij mama. Zorg goed voor jezelf als moeder en zorg ook zelf dat je niet overprikkelt raakt van alle prikkels die je de hele dag binnen krijgt.
Tussentijds zelf even ademen, iets voor jezelf doen of een warme kop thee drinken, is essentieel om ook je kind goed te helpen bij overprikkeling. Als jij immers niet goed in je vel zit zie je een kind wat een woedeaanval heeft i.p.v. een kind waarbij het allemaal te veel is en die juist een knuffel nodig heeft.
So take care of you!
Liefs Irene
